Ibanez PhaseTone PT-999
© Theo Buys - Gitaarheld.nl
Phase Shifter
Deze phase shifter behoort tot eerste serie effecten van Ibanez / Maxon en is gemaakt rond 1976 bij Nisshin Onpa en is dus nu bijna vijfenveertig jaar oud. Het is een blauw kastje met een afmeting van 12 x 6 x 5 cm. Het valt bijna niet op, maar de speed-draaiknop zit iets naar links verschoven vanuit het midden. Met deze knop stel ik de snelheid van het Dopplereffect in en met de voetschakelaar zet ik het effect aan en uit. Er is niet te zien of hij aanstaat, dat kun je alleen horen. Verder is er een ingang en uitgang. De ingang verbreekt de minpool van de batterij als hierop geen plug is aangesloten. Om de batterij te verwisselen moeten er vier schroeven aan de onderkant van het kastje worden los gemaakt. Het werd ooit geleverd in een vouwdoosje met een zooltje, "flying finger" sticker en de handleiding.
Heiligschennis
Origineel kon deze phaser alleen met een 9 volt batterij werken. Om een externe 9 volt voeding te kunnen gebruiken heb ik een mini monojack-contact ingebouwd. Dit contact laat ik de pluspool van de batterij ontkoppelen als de jack erin geschoven wordt. Dit gebeurt door een veerschakelaar bij de tip van de jack. Om een normale 9 volt BOSS achtige voeding te gebruiken heb ik hiervoor een verloopkabeltje gemaakt. Tot mijn grote verbazing ontdekte ik jaren later dat Ibanez precies hetzelfde heeft gedaan met de 9 volt aansluiting van de Tube Screamer Overdrive Pro TS808. De verloopkabeltjes zijn dus uitwisselbaar!
De werking van de Phase Shifter
Het te bewerken signaal wordt naar twee kanalen gesplitst. Slechts een kanaal wordt bewerkt. Het signaal wordt t.o.v. het onbewerkte signaal iets vertraagd waarna de twee kanalen weer worden samengevoegd. Hierdoor ontstaan knopen in het signaal. Een knoop is de optelsom van een negatief en positief signaal met de uitkomst nul. Een knoop heft dus het signaal op! Door het signaal dat wordt bewerkt regelmatig meer of minder te vertragen binnen 0-12ms ontstaat het Dopplereffect dat lijkt op het geluid van een ronddraaiende luidspreker. De toon lijkt bij het aanzwellen omhoog en bij het wegsterven omlaag te gaan.
De Oostenrijkse natuurkundige Johann Christian Doppler is bekend geworden door het naar hem genoemde effect. Hij beschreef in 1842 het principe dat een door een bron uitgezonden trilling anders wordt waargenomen als de bron zich ten opzichte van de waarnemer beweegt. Buys Ballot heeft de juistheid van de Doppertheorie bewezen waarbij hij bescheiden opmerkte: 'wat voor nut deze waarnemingen geven, zoo is er voor 's hands niet bepaalds voor aan te geven, maar men weet niet hoe onverwacht soms eene nieuw gevonden waarheid hare toepassing vindt.'