Ga naar Inhoud van Gitaarheld.nl

---

Mineur

© Theo Buys - Gitaarheld.nl

Op deze pagina wordt de relatie van mineurtoonladders en akkoorden uitgelegd. Een mineurtoonladder wordt in het Nederlands een kleine tertstoonladder genoemd.

De natuurlijke mineurtoonladder

Een natuurlijke mineurtoonladder wordt ook wel een  zuivere kleine tertstoonladder genoemd. Eerst moeten we weten wat het verschil is tussen een majeurtoonladder en een natuurlijke mineurtoonladder. Als voorbeeld gebruik ik hiervoor de toonladders van C majeur en C natuurlijk mineur:

Interval			stamtonen C majeur		stamtonen C natuurlijk mineur
1	grondtoon		C		C
2	seconde		D		D
3	terts		E		Es
4	kwart		F		F
5	kwint		G		G
6	sext		A		As
7	septiem		B		Bes
1	octaaf		C'		C'

T.o.v. de majeurtoonladder is in de natuurlijke mineurtoonladder de terts, de sext en het septiem met een halve toon verlaagd.

De akkoorden

Met de tonen uit de natuurlijke mineurtoonladder gaan we nu zeven akkoorden samenstellen want het octaaf is gelijk aan de grondtoon.  Deze akkoorden die uitsluitend zijn samengesteld met de stamtonen van de toonladder worden laddereigen genoemd. Voor elk akkoord we nemen steeds een grondtoon, een terts en een kwint. De akkoorden kunnen majeur, mineur of verminderd zijn. Dit wordt bepaald door de diatonische interval van de tonen in de toonladder van de grondtoon. Een grondtoon wordt ook prime genoemd.

grondtoon	terts	kwint		Akkoord
C	Es	G	=	Cm
D	F	As	=	Ddim
Es	G	Bes	=	Es
F	As	C	=	Fm
G	Bes	D	=	Gm
As	C	Es	=	As
Bes	D	F	=	Bes
C	Es	G	=	Cm

Dus als de grondtoon een D is dan gelden de intervallen van de D toonladder. De grondtoon bepaalt de toonaard van de toonladder.

Interval			stamtonen D majeur
1	grondtoon		D
2	seconde		E
3	terts		Fis
4	kwart		G
5	kwint		A
6	sext		B
7	septiem		Cis
1	octaaf		D'

Hieruit blijkt dat de terts in de D toonladder een Fis is maar in de akkoordsamenstelling zien we een F. Een akkoord met een kleine terts (halve toon verlaagd) is een mineurakkoord. Een akkoord met een kleine terts en een verminderde kwint (halve toon verlaagd) noemen we een een verminderd-akkoord of dim-akkoord.

De drieakkoorden theorie

In de drieakkoorden theorie gaat het om de tonica (I), onderdominant (IV) en de dominant (V). De interval tussen de grondtoon van deze akkoorden is een kwint. In de kwintencirkel staan de grondtonen van de drieakkoorden naast elkaar in de volgorde onderdominant, tonica en dominant. Akkoorden kunnen majeur (grote terts) , mineur (kleine terts) of septiem zijn maar het dominante akkoord heeft altijd een grote terts en is meestal een septiemakkoord. Een kleine terts septiem zorgt voor een warm rustpunt terwijl een grote terts naar de tonica trekt als vraag en antwoord. De grote terts in het dominant akkoord is de leidtoon naar de tonica. De leidtoon wil oplossen in de tonica en het septiem versterkt deze functie. De toonafstand tussen de leidtoon en de tonica is een halve toon. Het dominant akkoord is een een laddervreemd akkoord omdat de grote terts in dit akkoord geen stamtoon is van de mineurtoonladder.

Akkoorden:	I	II	III	IV	V	VI	VII	I
C mineur:	Cm	Ddim	Es	Fm	Gm	As	Bes	Cm
drieakkoorden:	Cm			Fm	G7			Cm

De harmonische mineurtoonladder

Omdat het dominant akkoord geen mineurakkoord is, kan het septiem van de natuurlijke mineurtoonladder niet gespeeld worden. Het septiem in de toonladder zou de terts van het dominant akkoord moeten zijn. De oplossing is het septiem met een halve toon te verhogen. Hierdoor ontstaat de harmonische mineurtoonladder. Deze toonladder wordt meestal alleen gebruikt voor een klimmende reeks.

Interval			stamtonen C harmonisch mineur
1	grondtoon		C
2	seconde		D
3	terts		Es
4	kwart		F
5	kwint		G
6	sext		As
7	septiem		B
1	octaaf		C'

De melodische mineurtoonladder

De grote afstand van 1 1/2 toon tussen de sext en het septiem in de harmonische mineurtoonladder maakt deze ladder minder geschikt voor het spelen van melodie. De oplossing is de sext met een halve toon te verhogen. Hierdoor ontstaat de melodische mineurtoonladder. Deze toonladder wordt meestal alleen gebruikt voor een klimmende reeks.

Interval			stamtonen C melodisch mineur
1	grondtoon		C
2	seconde		D
3	terts		Es
4	kwart		F
5	kwint		G
6	sext		A
7	septiem		B
1	octaaf		C'

De zigeunertoonladder

Deze toonladder heeft een verwantschap met de harmonische mineurtoonladder. De toonafstand tussen terts en de kwart en ook de sext en het septiem bedraagt 1 1/2 toon.

Interval			stamtonen C zigeuner
1	grondtoon		C
2	seconde		D
3	terts		Es
4	kwart		Fis
5	kwint		G
6	sext		As
7	septiem		B
1	octaaf		C'

De Dorische modus

Deze modus heeft een verwantschap met de natuurlijke mineurtoonladder. De toonafstand tussen terts en de kwart en ook de sext en het septiem bedraagt 1/2 toon. T.o.v. de natuurlijke mineurtoonladder is de sext met een halve toon verhoogd.

Interval			stamtonen C Dorisch
1	grondtoon		C
2	seconde		D
3	terts		Es
4	kwart		F
5	kwint		G
6	sext		A
7	septiem		Bes
1	octaaf		C'

Een traditionele 12 maten mineurblues

|: I	| I	| I	| I	|
|  IV	| IV	| I	| I	|
|  VI	| V	| I	| I	:|

The Thrill is Gone - B.B.King

|: Cm	| Cm	| Cm	| Cm	|
|  Fm	| Fm	| Cm	| Cm	|
|  As7	| G7	| Cm	| Cm	:|

Lees verder...